Το 2013 το στοίχημα της συνέχισης της ανοδικής τροχιάς που είχε ήδη παρατηρηθεί τα προηγούμενα χρόνια κερδήθηκε με τον πιο εμφατικό τρόπο. Οι περιφερειακοί (σε σχέση με τα μεγάλα αστικά κέντρα) αγώνες βουνού, για τους λόγους που είχαμε αναλύσει πέρυσι, και που ήταν ο σημαντικότερος λόγος αύξησης των συμμετοχών αλλά και της εισροής νέων αθλητών στο βουνό, όχι μόνο συνεχίστηκαν αλλά και πολλαπλασιάστηκαν εκτοξεύοντας στην κυριολεξία τα νούμερα που θα δούμε στην συνέχεια της Έκθεσης.

Φέτος η αποκάλυψη ήταν ένα διαφορετικό στοιχείο το οποίο ήταν κάτι που συζητούσαμε εδώ και χρόνια αλλά μόλις το 2012 βρήκε πρόσφορο έδαφος και εφαρμόστηκε από πολλούς διοργανωτές αγώνων βουνού, οι οποίοι έπιασαν αμέσως τον παλμό. Οι λεγόμενοι “fun races” ή αλλιώς τα «μικρότερα αδερφάκια» μεγάλων και καταξιωμένων αγώνων έδειξαν από το 2012 ότι θα αποτελούσαν σημαντική πύλη «εισόδου» στον μαγικό κόσμο του Ορεινού Τρεξίματος. Όπως θα δούμε και παρακάτω (Πίνακας 4), μέχρι πριν 2-3 χρόνια οι “fun races” μετρούνταν στα δάχτυλα του ενός χεριού. Φέτος οι διοργανώσεις που είχαν και «fun races» έφτασαν τις 17, κάποιες εκ των οποίων με αγώνες που θα μπορούσαν να σταθούν από μόνοι τους!

Η Ετήσια Έκθεση Ορεινού Τρεξίματος φέτος δεν θα περιοριστεί μόνο στα ποσοτικά στοιχεία αλλά θα εισέλθει και σε ποιοτική ανάλυση, απαντώντας για πρώτη φορά σε ερωτήσεις όπως «Πόσοι από τους «νέους» αθλητές πέρυσι ξαναέτρεξαν φέτος» (Πίνακας 3γ) ή «Πόσοι από αυτούς που έτρεξαν πέρυσι σε έναν μόνο αγώνα συνέχισαν να αγωνίζονται και φέτος» (Πίνακας 5β). Ταυτόχρονα συνεχίζεται η ανάλυση και επισήμανση παραγόντων που αναλύαμε και παλιότερα και έχουν ξεχωριστό ενδιαφέρον, όπως οι επιδόσεις των αθλητών σε σχέση με την δυσκολία των αγώνων και τα ποσοστά των εγκαταλείψεων (DNF) σε ultra αγώνες που φέτος έγιναν περισσότεροι!

Όλα αυτά αντικατοπτρίζονται αδιαμφισβήτητα στα στοιχεία που θα δείτε παρακάτω. Οι αριθμοί λένε πάντα την αλήθεια. 85 αγώνες με 11.805 συμμετοχές και αύξηση συμμετοχών 44% από το 2012, όπως μπορείτε να δείτε στον Πίνακα 1. Να επισημάνουμε εδώ ότι αναφερόμαστε μόνο σε αγώνες που έγιναν επί ελληνικού εδάφους. Αυτό ισχύει για όλη την  Έκθεση εκτός από όπου αναφέρεται το αντίθετο. Στην στήλη «Αύξηση (%)» βλέπουμε ποσοστιαία την αύξηση των συμμετοχών σε σχέση με την αμέσως προηγούμενη χρονιά.

Σημαντικότατο στοιχείο που εξετάζουμε κάθε χρονιά, και που για ακόμη μία χρονιά βρίσκεται σε τροχιά ανόδου και έχει μεγάλο ενδιαφέρον, είναι οι μοναδικοί αθλητές. Εδώ δεν εξετάζουμε πόσες συμμετοχές έγιναν συνολικά σε αγώνες ορεινού τρεξίματος, αλλά πόσοι ήταν οι αθλητές που συμμετείχαν έστω σε έναν αγώνα βουνού την χρονιά που μας πέρασε. Βλέπουμε λοιπόν στον Πίνακα 2 το χαρακτηριστικό στοιχείο του 2013 που ήταν η κατακόρυφη αύξηση του αριθμού των αθλητών που έτρεξαν σε αγώνα βουνού που έφτασε ποσοστιαία στο 41% ! Σίγουρα η αύξηση αυτή είναι απόρροια του γεγονότος της συνέχισης πολλών νέων και μικρών αγώνων βουνού αλλά και της αύξησης των “fun races” όπως αναφέραμε στον πρόλογό μας. Στην στήλη «Αύξηση (%)» βλέπουμε ποσοστιαία την αύξηση των μοναδικών αθλητών σε σχέση με την αμέσως προηγούμενη χρονιά.

Το 2012 η «δεξαμενή» των αθλητών που είχαν γευτεί έναν αγώνα βουνού είχε ξεπεράσει τα 2.000 άτομα και αναφερόμασταν σε αυτόν τον αριθμό ως «το πιο ελπιδοφόρο και εντυπωσιακό στοιχείο της χρονιάς». Πως θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε λοιπόν το γεγονός ότι το 2013, οι συναθλητές μας που δοκίμασαν τις δυνάμεις τους σε αγώνα ορεινού τρεξίματος για πρώτη φορά άγγιξαν τις 3.000; Δείτε τον χαρακτηριστικό Πίνακα 3α μαζί με το διάγραμμα που το συνοδεύει καθώς σε αυτό τουλάχιστον το αριθμητικό δεδομένο τα πολλά λόγια είναι φτώχεια.

Αναλύοντας περαιτέρω τα παραπάνω και ρίχνοντάς τα και συγκρίνοντάς τα όλα μαζί, βγαίνει ο Πίνακας 3β, ο οποίος μας δείχνει ότι και φέτος περίπου 1 στους 4  συμμετέχοντες ήταν «νέος αθλητής», φτάνοντας το ποσοστό των «νέων» επί των συμμετοχών στο 24%, ποσοστό μεγαλύτερο από κάθε άλλη χρονιά, εξαιρουμένης βέβαια του 2008 ή και παλαιότερων που δεν μπορούν να αποτελέσουν απόλυτα συγκριτικά μεγέθη μιας και ειδικά τότε ήταν οι χρονιές έξαρσης των αγώνων βουνού.

Ενδιαφέρον ποιοτικό στοιχείο που μας κίνησε την περιέργεια να το διερευνήσουμε περαιτέρω αλλά και μια εύλογη απορία ήταν η εξής: «Πόσοι από τους «νέους» αθλητές πέρυσι ξαναέτρεξαν φέτος»; Έχει ιδιαίτερη σημασία αυτό το στοιχείο στην ανάλυση μιας και θα μας δείξει για το αν οι αθλητές που δοκίμασαν έναν αγώνα βουνού «έμειναν ευχαριστημένοι» από την εμπειρία και θέλησαν να συνεχίσουν να αγωνίζονται στο βουνό! Η απάντηση σε αυτό το ποιοτικό ερώτημα είναι ιδιαιτέρως ενθαρρυντική, αφού φαίνεται από τα πραγματικά δεδομένα και όχι υποθετικά ότι κάθε χρόνο που περνάει η «δεξαμενή» των αθλητών που αποτελούν το σύνολο των ορεινών δρομέων μεγαλώνει σε μία στερεή βάση. Δείτε χαρακτηριστικά τον Πίνακα 3γ. Στην στήλη αναφέρεται ο αριθμός των αθλητών που επανεμφανίστηκαν την τρέχουσα χρονιά ενώ την προηγούμενη έτρεξαν για πρώτη φορά σε αγώνα βουνού αντιπαραβάλλοντας με το σύνολο των «νέων» αθλητών της προηγούμενης χρονιάς. Αποκρυπτογραφώντας λοιπόν τον Πίνακα 3γ θα διαβάσουμε ότι από τους 2.031 αθλητές που το 2012 έτρεξαν πρώτη φορά, 821 από αυτούς ξαναέτρεξαν μέσα στο 2013, ένα ποσοστό που ξεπερνάει το 40% και είναι ιδιαίτερα σημαντικό!

Ένα νέο στοιχείο που εξετάζουμε φέτος και που όπως αναφέραμε έχει παίξει τα δύο τελευταία έτη καθοριστικό ρόλο στην αθρόα συμμετοχή νέων αθλητών στο βουνό, είναι οι αγώνες οι οποίοι στο “μπουκέτο τους” έχουν και μικρούς αγώνες τύπου «fun race». Θα δούμε παρακάτω στον χαρακτηριστικό Πίνακα 4 πως το 2012 και το 2013 δικαιολογούνται οι τόσες συμμετοχές, αφού όλο και περισσότεροι διοργανωτές θέλοντας –πολύ σωστά- να προσελκύσουν «νέο» κόσμο αλλά και να δώσουν την δυνατότητα σε νέους αθλητές να χαρούν κομμάτια των μεγάλων αγώνων, διοργανώνουν τα «μικρά αδερφάκια» των μεγάλων αγώνων τους. Έτσι από τον «Μικρό Ενιπέα» που διοργανώθηκε το 2008 φτάσαμε στις 17 διοργανώσεις οι οποίες έχουν και “fun race”, μερικοί εκ των οποίων μάλιστα έχουν παραπάνω από έναν αγώνες στο «μπουκέτο» τους! Χαρακτηριστικά παραδείγματα οι αγώνες στο Παρανέστι, στην Οίτη και στο Ζαγόρι όπου βέβαια το Paranesti Path, o «Ελέβορος» και το 25άρι αντίστοιχα μπορούν να σταθούν και από μόνοι τους σαν αγώνες έχοντας μάλιστα και κορυφαίο συναγωνισμό.

Αν θέλουμε να αναλύσουμε επιπλέον τα πιο πάνω στοιχεία - τις μοναδικές συμμετοχές δηλαδή - αλλά και την εντυπωσιακή εισροή νέων αθλητών στον χώρο, μπορούμε να αναλύσουμε ένα άλλο στοιχείο που φαίνεται ενδιαφέρον. Την «προσήλωση» των αθλητών στο ορεινό τρέξιμο ή μάλλον για να το πούμε πιο εύστοχα και κατανοητά, πόσοι ήταν αυτοί που απλά έτρεξαν έναν αγώνα μέσα στην χρονιά και πόσοι ήταν οι «φανατικοί» με πάνω από 5 αγώνες! Ο Πίνακας 5 μας δίνει μια ξεκάθαρη εικόνα, οι περισσότεροι που έτρεξαν φέτος, και έτρεξαν για πρώτη φορά έτρεξαν έναν μόνο αγώνα, για αυτό και το αυξημένο ποσοστό αυτών (60%) σε σχέση με προηγούμενες χρονιές. Παρακάτω στον Πίνακα 5 βλέπουμε την ποσοστιαία κατανομή των αθλητών και του πόσους αγώνες έτρεξαν μέσα στην χρονιά.

Η αύξηση της απόκλισης του αριθμού των αθλητών που έχουν τρέξει μόνο έναν αγώνα σε σχέση με τον αριθμό αθλητών που έχουν τρέξει περισσότερους φαίνεται πιο παραστατικά στο Διάγραμμα 5 παρακάτω.

Βλέπουμε λοιπόν το μεγαλύτερο ποσοστό των αθλητών να έχει τρέξει μόνο έναν αγώνα φέτος, όπως άλλωστε γίνεται και τις προηγούμενες χρονιές. Παρατηρούμε ότι τα τελευταία 2 χρόνια η απόκλιση που παρουσιάζει το διάγραμμα όσον αφορά τους αθλητές που έχουν μόνο μία συμμετοχή σε σχέση με αυτούς που έχουν περισσότερες τις προηγούμενες χρονιές, είναι μεγάλη. Έχει λοιπόν αξία να δούμε πόσοι από τους αθλητές που την μία χρονιά έτρεξαν έναν και μόνον αγώνα βουνού επανεμφανίστηκαν την επόμενη (έστω και σε έναν αγώνα). Διαβάζοντας τον πίνακα 5α, θα δούμε ότι από τους 2.389 αθλητές που το 2012 έτρεξαν μόνο μία φορά σε αγώνα βουνού, οι 922 από αυτούς ξαναέτρεξαν το 2013. Αντίστοιχα μπορείτε να «διαβάσετε» και τα προηγούμενα έτη. Θα παρατηρήσουμε λοιπόν ότι τα τελευταία χρόνια ένα ποσοστό γύρω στο 38% των αθλητών που έχουν μόνο μία συμμετοχή την μία χρονιά επανεμφανίζονται σε αγώνα βουνού την επόμενη, ποσοστό που δεν είναι καθόλου άσχημο και το οποίο παραμένει σταθερό παρόλο που οι απόλυτοι αριθμοί μεγαλώνουν. Άλλο ένα στοιχείο λοιπόν που λειτουργεί σαν απόδειξη ότι κάθε χρόνο που περνάει η «δεξαμενή» των αθλητών βουνού μεγαλώνει.

Ας περάσουμε τώρα σε ένα διαφορετικό εύρημα που έχει να κάνει με την δυσκολία των αγώνων μέσα στην χρονιά αλλά και την απόδοση των αθλητών σε αυτούς (Πίνακας 6). Οι πολλοί και μικροί αγώνες όπως είναι φυσικό κατέβασαν τον Μ.Ο χλμ/αγώνα και τον δείκτη ανάβασης κατεβάζοντας ταυτόχρονα και τον μέσο ρυθμό των επιδόσεων στο 9:50’/χλμ. Εδώ να τονίσουμε ότι λαμβάνονται υπόψη μόνο οι τερματίζοντες αθλητές.

Το γυναικείο φύλο πέρασε στην “αντεπίθεση” ήδη από το 2012 και όπως δείχνουν οι αριθμοί συνέχισε ακάθεκτο και χρονιά που μας πέρασε! Κατάφεραν όχι μόνο να ανεβάσουν τα ποσοστά αγωνιστικής συμμετοχής τους σε διψήφιο νούμερο και πάλι φέτος αλλά και να αυξήσουν το ποσοστό τους φτάνοντας στο 11,42 %! Δείτε στον Πίνακα 7 την αύξηση της τάξης του 1,2% περίπου που θεωρείται συγκρινόμενη με προηγούμενες χρονιές αρκετά σημαντική. Οι “fun races” ήταν οι αγαπημένοι τους μιας και εκεί παρουσιάζουν αυξημένα ποσοστά συμμετοχών. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε τους Taygetos Fun, Farmakides (Οίτη) και το Zagori Race 10K στους οποίους εμφάνιζαν ποσοστά συμμετοχής 54,5%, 34,6% και 34% αντίστοιχα!

Για άλλη μια χρονιά ο μέσος αριθμός συμμετοχών ανά αγώνα μεγάλωσε και έφτασε στις 138 συμμετοχές / αγώνα. Αυτό συνέβη κυρίως λόγω του μεγάλου αριθμού συμμετοχών σε κάποιους αγώνες παρόλο που πάνω από 10 αγώνες (οι περισσότεροι από αυτούς “fun races” ) είχαν λιγότερες από 50 συμμετοχές. Πριν 3 περίπου χρόνια, όταν είχαμε αρχίσει να διαπιστώνουμε τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης στην χώρα μας αλλά βλέπαμε και ταυτόχρονα να μεγαλώνει σημαντικά ο αριθμός των αγώνων, είχαμε αμφιβολίες για το κατά πόσο ο μέσος όρος αθλητών που συμμετέχουν σε αυτούς θα αυξηθεί ή ακόμη και θα διατηρηθεί στα ίδια επίπεδα. Τα δεδομένα δείχνουν όμως καθαρά ότι και αυτή η παράμετρος είναι αυξητική και μάλιστα σε σημαντικό βαθμό και αυτό είναι ένα ακόμη στοιχείο της ανάπτυξης του ορεινού τρεξίματος στην χώρα μας παρά τις δυσμενείς οικονομικές συγκυρίες.

Για άλλη μια χρονιά, η εμφάνιση πολλών μικρών χιλιομετρικά αγώνων έδειξε και την τάση της προτίμησης του κόσμου σε αυτούς, όπως αποτυπώνεται με τον καλύτερο τρόπο στον Πίνακα 9. Η τάση αυτή φαινόταν και από ευρήματα των προηγούμενων ετών και ήταν κάτι που αφουγκράστηκαν οι διοργανωτές όπως είδαμε και το εφάρμοσαν επιτυχώς τα δύο τελευταία χρόνια. Κατακόρυφη αύξηση της ζήτησης σε «μικρούς» αγώνες κάτω των 25 χιλιομέτρων καταδεικνύει λοιπόν η στατιστική μελέτη. Το 63% των φετινών συμμετοχών ήταν σε αγώνες κάτω των 25 χιλιομέτρων, μερίδιο που όμως θα δούμε ποσοστιαία «έκλεψαν» από όλες τις υπόλοιπες κατηγορίες αγώνων που εμφανίζουν πεσμένα ποσοστά σε σχέση το 2012.

Το Διάγραμμα 9 διαφωτίζει με ακόμη χαρακτηριστικότερο τρόπο την τάση της προτίμησης των αθλητών σε μικρούς αγώνες.

 
Η αύξηση της δημοφιλίας των αγώνων υπεραπόστασης βουνού μας είχε οδηγήσει πέρυσι στο να εξετάσουμε την αναλογία των αθλητών που έχουν τρέξει πάνω από έναν τέτοιο αγώνα σε ένα ημερολογιακό έτος. Εδώ να επισημάνουμε ότι κατ’ εξαίρεση και επειδή έχουν ιδιαίτερη σημασία, λαμβάνονται υπόψη και οι αγώνες ultra του εξωτερικού. Σημαντικές ήταν οι αλλαγές στους αγώνες της κατηγορίας ultra-trail της χώρα μας για το 2013. Τρεις νέοι αγώνες ήρθαν να πλαισιώσουν τους αγώνες στον Όλυμπο και την Ροδόπη, συγκεκριμένα ο TERA 80Κ στο Ζαγόρι, o Rodopi Challenge 50M που καθιερώνεται από φέτος σε διαφορετική ημερομηνία και ο νέος αγώνας 100 μιλίων (VFUT 100 miler) στο Παρανέστι. Ταυτόχρονα άλλαξε χιλιομετρικά ο «εισαγωγικός» ultra 100 χιλιομέτρων στο Παρανέστι, ο Nature Trail 100K. Έτσι, οι έξι συνολικά ultra αγώνες βουνού, έδωσαν την δυνατότητα σε περισσότερους αθλητές να υπερβούν τα όριά τους τρέχοντας σε πάνω από έναν αγώνα της κατηγορίας, ανεβάζοντας την αναλογία σε 1,3.

 
Συνεχίζουμε, εξετάζοντας το ποσοστό εγκαταλείψεων (DNF) σε αγώνες υπεραπόστασης. Σε αυτούς τους αγώνες θα δούμε ότι η εισαγωγή πιο εύκολων σχετικά ultra (NTR, Rodopi Challenge) αλλά και η απόκτηση πλέον μεγαλύτερης εμπειρίας και αθλητικής υποδομής εκ μέρους των αθλητών μείωσε τα ποσοστά των εγκαταλείψεων σημαντικά! Μόλις το 25,7 των συμμετοχών ένιωσαν την απογοήτευση του μη τερματισμού σε σχέση με το 36.6 του 2012, χρονιά όμως που είχε μόνο δύσκολους αγώνες (ROUT, VFUT, OMT).

Πολύ σημαντικά τα ευρήματα λοιπόν για άλλη μια φορά. Το σημαντικότερο από όλα όμως είναι ότι «Το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω». Και αυτό βασίζεται στα πραγματικά δεδομένα και όχι σε θεωρία και εικασίες. Εκτός όμως από την ανάλυση της περασμένης αγωνιστικής χρονιάς, βλέπουμε ότι και τα πρώτα στοιχεία για το 2014 που ήδη “τρέχει” είναι όχι μόνο ενθαρρυντικά αλλά αποτελούν μια τρομερά ευχάριστη έκπληξη! Μπορεί να είμαστε ακόμη αρκετά μακριά από τα επίπεδα και τα στάνταρντς άλλων χωρών της Ευρώπης ή προηγμένων όσο αφορά το ορεινό τρέξιμο περιοχών του πλανήτη, εντούτοις όλα δείχνουν ότι ο Έλληνας αναζητεί με όλο και πιο έντονο τρόπο διέξοδο στην άθληση, στην φύση, στο τρέξιμο σε δρόμους και βουνά. Ο δρομέας στην άσφαλτο, στον στίβο και στο βουνό δεν είναι πια ένα αλλόκοτο ον από άλλο πλανήτη αλλά ο γείτονάς μας, ο άνθρωπος της διπλανής πόρτας. Σίγουρα έχουμε πολύ ακόμη δρόμο να διανύσουμε, αλλά ποιος μπορεί να αμφισβητήσει ότι έχουμε κάνει σημαντικά θετικά βήματα;

Η περσινή Έκθεση για το Ορεινό Τρέξιμο έκλεινε με την φράση: «…μένει να αποδειχτεί ότι η τάση που καταδεικνύουν όλοι σχεδόν οι δείκτες της έκθεσης θα συνεχίσουν την πορεία προς τα πάνω…». Αποδείχτηκε προφητική όπως δείχνει η ανάλυση των δεδομένων!

Καλή αγωνιστική συνέχεια σε όλους το 2014!